Το γραψιμο ειναι η καλυτερη μορφη επικοινωνιας μετα τον ερωτα

σκεψεις, συνεντευξεις και κειμενα

Tuesday, April 24, 2007

Περί συγγραφής

Ο ανατρεπτικός και σαρκαστικός αμερικανός συγγραφέας που "έφυγε" πρόσφαρα -ο Κερτ Βόννεγκατ- κολλητός του Τρούμαν Καπότι και άλλων αντισυμβατικών γραφιάδων που αποκάλυψαν και στιγμάτισαν το άλλο πρόσωπο της Αμερικής, άφησε μια "μικρή διαθήκη" με κανόνες περί της συγγραφής. Ίσως περίμενε κανείς κάτι πιο ανατρεπτικό από τον συγγραφέα του βιβλίου "Άνθρωπος χωρίς Πατρίδα", αλλά οι συμβουλές του δεν παύουν να έχουν το βάρος της επιτυχίας του.
1. Χρησιμοποίησε τον χρόνο του κάθε αναγνώστη σου έτσι που να μη νιώθει στο τέλος ότι έχασε τον καιρό του.
2. Χάρισε στον αναγνώστη σου τουλάχιστον έναν ήρωα με τον οποίο να μπορεί να ταυτιστεί.
3. Κάθε ήρωας πρέπει να επιζητά κάτι, ακόμη και αν πρόκειται για ένα ποτήρι νερό.
4. Κάθε πρόταση πρέπει να αποκαλύπτει κάτι σε σχέση με τον χαρακτήρα ή τη δράση.
5. Ξεκίνα να γράφεις έχοντας στο μυαλό σου το τέλος.
6. Να είσαι σαδιστής. Δεν έχει σημασία αν είναι καλοί ή αθώοι οι ήρωές σου. Κανε τους να πάθουν τα χειρότερα ώστε ο αναγνώστης να διαπιστώσει τα όριά τους.
7. Πρέπει να ικανοποιείς μόνον ένα όταν γράφεις. Σαν να κάνεις έρωτα μπροστά σε αναοιχτό παράθυρο με τον κόσμο και η ιστορία σου να αρπάζει πνευμονία. (!;)
8. Δίνε στον αναγνώστη σου όσες περισότερες πληροφορίες μπορείς. Ο αναγνώστης πρέπει να έχει πλήρη εικόνα του τι τρέχει, πού και πότε, ώστε να μπορεί ο ίδιος με τη φαντασία του να ολοκληρώσει την ιστορία.

(Οι κανόνες δημοσιεύτηκαν στο "Πρώτο Θέμα" την Κυριακή 20.4.07 από την Τίνα Μανδηλαρά).

Αλλά οι συμβουλές για το γράψιμο ενός βιβλίου δεν έχουν τέλος. Είναι μια προσωπική υπόθεση του συγγραφέα ο οποίος θέλει (ή δεν θέλει) να μοιραστεί τις εμπειρίες του από τη μεγάλη περιπέτεια της γραφής με τους άλλους
.

31 comments:

αθεόφοβος said...

Ευτυχώς που ο κολητός του Τρούμαν Καπότε στο Εν Ψυχρώ δεν ακολούθησε σχεδόν καμιά από αυτές τις οδηγίες και έκανε την μεγάλη επιτυχία!
Απλά οι οδηγίες αυτές θυμίζουν τα στοιχεία που έχουν τα βιβλία που γράφονται για μπεστ σέλερ και τα οποία και αυτά δεν κάνουν τίποτα άλλο από το ακολουθούν τον τρόπο συγγραφής που δίδαξαν ο Μπαλζάκ,ο Ουγκώ και ο Δουμάς.

Anonymous said...

καλες οι συμβουλές .
θα τις δοκιμασω και θα σε "προσκαλέσω" να δεις .
:)^^

Σπύρος Σεραφείμ said...

συμφωνώ απόλυτα, ειδικά με την τελευταία παράγραφο του ποστ.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

αθεόφοβος
Εκ πρώτης όψεως φαίνεται έτσι. Όμως αν το ψάξεις θα δεις ότι έχει ο Καπότι ακολουθήσει όλες τις οδηγίες. Οι οποίες οδηγίες, όπως λέω στο τελευταίο μέρος του ποστ, δεν είναι κάτι επαναστατικό αλλά κοιτότοπες εκφρασμένες από έναν σημαντικό συγγραφέα από τον οποίο ίσως περίμενε κανείς κάτι πιο εντυπωσιακό. Παραδείγματος χάριν μαθαίνουμε το πού, πότε και τι σχεδόν από την πρώτη στιγμή του "Εν Ψυχρώ". Ξέρουμε για τον Πέρι ακόμη και τι μάρκα τσιγάρα καπνίζει. Μαθαίνουμε τον στόχο του από πολύ νωρίς, την επιθυμία που είχε από την εποχή που ζούσε με τον πατέρα του. Και φυσικά ο Καπότι ήξερε το τέλος της ιστορίας του. Νομίζω πως είναι ένα κλασικό παράδειγμα συντονισμού με τους κανόνες. Αλλά τόσο καλού συντονισμού που μοιάζει να τους έχει αποφύγει.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

thelastrealanwnymous
Εύκολο ονοματάκι δεν λέω. Περιμένω να με καλέσετε να δω. Καλώς μας ήρθατε. Μακάρι να σας φανούν χρήσιμες.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

σπύρος σεραφείμ
Μαζί σου. Το θέμα δεν τελειώνει εδώ. Θα επανέλθω γιατί το θεωρώ πολύ σημαντικό. Κάθε συγγραφέας έχει κάτι να προσθέσει ή να αμφισβητήσει.

Anonymous said...

καλησπέρα,

σύμπτωση! και γω χτες για ένα μανιφέστο συγγραφής του Vonnegut έγραψα (και σήμερα για το Breakfast of champions...)

scalidi said...

Γεια σου Λεία, "πνευμονία", ε; Θα μας πουντιάσεις εδώ πέρα... ;)))))))))))))

2Σx2 said...

Πέρα από τους κανόνες που προτείνονται νομίζω πως ο συγγραφέας θα πρέπει να βάζει στα γραπτά του κάτι από τη ψυχή του, χωρίς να προσπαθεί απαρέγκλιτα να ακολουθεί κατά γράμμα φόρμες και οδηγούς επιτυχίας. Με πραγματικά συναισθήματα να τα κάνει (τα γραπτά) πιο αληθινά και πειστικά - νομίζω αυτό μεταδίδεται στον αναγνώστη και ζωντανεύει τις ιστορίες!

Ελπίδα said...

Λεία μου, τελείωσα τα ξημερώματα την Ιερή Παγίδα και έχω συγκλονιστεί! Θαύμασα την γραφή σου, το ταλέντο σου, την φαντασία σου, τις γνώσεις σου, τα πάντα!
Με πάγωσε η ιστορία του Ιάκωβου και μου έκαναν εντύπωση οι λεπτομερείς περιγραφές σου, λες και τις έζησες η ίδια!
Σε συγχαίρω και σε θαυμάζω πολύ! Χαίρομαι που σε γνώρισα περισσότερο! Θα πάρω να διαβάσω και τα άλλα με τις μητέρες.
Δεν με βολεύει που σου γράφω εδώ, αλλά δεν κατάφερα να στο στείλω με μειλ.
Να είσαι γερή και ευτυχισμένη και να γράφεις! Κάποτε θα δικαιωθείς και θα βρεθείς πολύ ψηλά! Είμαι σίγουρη!
Με μεγάλη εκτίμηση,
Κατερίνα Σταματίου-Παπ

Όσο για τις συνταγές της συγγραφής, παρόλο που τις θεωρώ απαραίτητες για την επιτυχία, νομίζω πως εγκλοβίζουν τον συγγραφέα σε "καλούπια" και χάνεται κάτι άλλο....
Να είσαι πάντα καλά!
Καλό σου βράδυ!

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

basileios
Ήταν επόμενο αφού πέθανε πρόσφατα να τον ξαναθυμηθούμε. Ο θάνατος μας ξαναφέρνει κοντά. Άγριο πράγμα είπα τώρα μου φαίνεται αλλά δεν το σβήνω.
Θα περάσω από σένα.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

scalidi
Αυτός το είπε σκαλιδάκι μου, κι εσύ είναι ανάγκη να πας να το κάνεις μπροστά στα ανοιχτά παράθυρα; Φιλάκια.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

2σΧ2
Αυτό ακριβώς είναι το θέμα. Χρειάζονται οι κανόνες αλλά χωρίς ψυχή δεν αναπνέει το κείμενο. Μην τρελαθούμε. Οι κανόνες δεν λέγονται για να φτιάξουν συγγραφείς αυτούς που δεν έχουν τίποτα να πουν. Απλώς όταν ακολουθείς κάποιους γίνονται τα πράγματα λίγο πιο εύκολα. Αν μπορείς να τους εντάξεις βέβαια γιατί σε διαφορεεική περίπτωση σε δυσκολεύουν ακόμη περισσότερο.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

elpida
Κατερίνα μου σ' ευχαριστώ πολύ για όλα αυτά που είχες την καλοσύνη να μου γράψεις. Η αλήθεια είναι πως χαίρομαι σαν παιδί όταν βλέπω ότι έχω κατορθώσει να συγκινήσω με το γραπτό μου κάποιον γιατί κι εγώ γράφοντάς τα έχω συγκινηθεί πολύ. Ναι, ήταν πράγματι σαν να τα είχα ζήσει. Κι αυτό ήταν πολύ πολύ επώδυνο αλλά και ανακουφιστικό στο τέλος. Θα μιλήσουμε πιστεύω ξανά.

industrialdaisies said...

Τον σέβομαι πολύ. Και αυτόν και άλλους πολλούς. Πάντα έλεγα πως οι κανόνες είναι για να σπάνε. Για να τους σπάσεις πρέπει να τους γνωρίζεις. Βασική προϋπόθεση την οποία αναγνωρίζω πια ως βασικό κανόνα! Καληνύχτα σας (ή καλύτερα καλημέρα αφού μέρα θα το δείτε αυτό μάλλον!)

Ελπίδα said...

Καλημέρα Λεία μου! Και βέβαια θα πούμε πιο πολλά, μόνο να "αδειάσω" τις φωτο μου και μετά... μόνο θα σας διαβάζω! Όλους! Για να σας κλέψω την "τέχνη" του συγγράφειν!
Με την καλή έννοια....
Φιλιά πολλά!

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

industrialdaisies
Συμφωνώ. Υπάρχει μια λεπτή διαφορά στο να σπάζεις έναν κανόνα γνωρίζοντάς τον από το να τον απορρίπτεις χωρίς να τον ξέρεις. Στην πρώτη περίπτωση κάνεις μια πράξη ανατρεπτική και ρηξικέλευθη, στη δεύτερη απλώς επικρατεί το... χάος. Χωρίς αυτό να σημαίνει πάλι ότι το χάος δεν έχει τη δική του γοητεία. Δεν παύει όμως να είναι χάος.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

elpida
Κι εμείς θα σε βοηθήσουμε, όσο μπορούμε, να μας κλέψεις.

Χρήστος Φασούλας said...

Δεν είμαι εγώ αυτός που θα αμφισβητήσει κοτζάμ Βόνεγκατ και τα "αξιώματα συγγραφής" του. Ωστόσο, Λεία μου, νομίζω ότι ο κάθε συγγραφέας ακολουθεί τους δικούς του κανόνες. Κι εξάλλου, είπαμε, στην ουσία ο καθένας από μας δεν κάνει ουσιαστικά τίποτ' άλλο παρά να βγάζει "ψυχώσεις κι εμμονές" στο χαρτί. Όταν μου το είχε πρωτοπεί αυτό ο μέντοράς μου, ο Μάνος Κοντολέων, σαν κάπου να ενοχλήθηκα... Αλλά στην πορεία συνειδητοποίησα πόσο δίκιο είχε...
Να απομονώσουμε κάποιους από τους 8 κανόνες; Λοιπόν, τους 1, 2,6, για παράδειγμα, μπορώ να πω πως τους χρησιμοποιώ -όχι συνειδητά, την ώρα που γράφω δηλαδή, αλλά εκ του αποτελέσματος κρίνοντας. Τον 5, από την άλλη, τον θεωρώ ιδιαίτερα περιοριστικό -για να μην πω... αγχωτικό. Τόσο στο πρώτο, όσο και στο δεύτερο βιβλίο μου, ξεκινώντας να γράφω είχα απλώς μια "υποψία" για το τέλος. Και τις δύο φορές, μου προέκυψε ξαφνικά, σε ανύποπτη φάση, την ώρα που έγραφα. Το ίδιο μου συμβαίνει και στο τρίτο. Έχω φτάσει στη μέση κι ακόμα το τέλος δεν έχει αποκτήσει σάρκα και οστά μες στο μυαλό μου. Όσο για τον 8, καλές οι πληροφορίες, αλλά όχι να φτάσουμε και στο σημείο της παροιμίας "είπαν του λωλού..."... Η "υπερφόρτωση" πληροφοριών νομίζω ότι κουράζει τον αναγνώστη και πλατιάζει το κείμενο.
Να μην... πλατιάσω κι εγώ, λοιπόν (αν και φοβούμαι ότι ήδη το έχω κάνει...). Νομίζω ότι οι κανόνες (ή η μη κανόνες) είναι υπόθεση προσωπικού κριτηρίου του κάθε συγγραφέα.
Καλημέρα :)

o kairos said...

Απ οσο εχω δει απ τη δουλεια μου,οι κανονες ειναι χρησιμοι μονο σ εκεινους,που εχουν τον υπ αριμον ενα:Το ταλεντο.Νομιζω,οτι οι συγγραφεις το ξερετε καλυτερα απο μενα.:)

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

χρήστο μου, πολύς λόγος γίνεται γι' αυτούς τους έρμους τους κανόνες και όλοι κάτι έχουμε εναντίον τους. Δεν θα διαφωνήσω. Είμαι η πρώτη που λέω να τους ανατρέπουμε και το έχω υποστηρίξει δεκάδες φορές. Επίσης το έχω κάνει πράξη όταν έβαλα το μικρό κορίτσι να διηγείται τον πόλεμο στον οποίο δεν ήταν παρούσα στην "Ιερή Παγίδα" αλλά έζησε τον απόηχό του κλπ. Κάποιοι το είδαν θετικά και κάποιοι άλλοι αρνητικά. Ανάλογα με την ελαστικότητα των δικών τους κανόνων και πόσο ήταν έτοιμοι να δεχτούν μια έστω και μικρή ανατροπή στα καθιερωμένα, ότι τον πόλεμο τον διηγούνται άντρες. Νομίζω ωστόσο ότι κάθε φορά που κάνουμε μια ανατροπή έχω υποχρέωση να σκεφτόμαστε τον αναγνώστη μας και πόσο θα λειτουργήσει αυτό στην αναγνωστική απόλαυση. Δεδομένου ότι -θα το πω ακόμη μια φορά- η τέχνη είναι επικοινωνία.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

o kairos
Ο κανόνας σ' αυτήν την περίπτωση δεν μου επιτρέπει να διαφωνήσω. Η συζήτηση σ' αυτό το σημείο αρχίζει αν ξεκινήσουμε να εξετάζουμε τη φύση του ταλέντου.

ange-ta said...

Καλημέρα φιλενάδα μου,
Αμα περιμένεις συμβουλές για να γράψεις βιβλίο άσε καλλίτερα. Είναι σαν να παίρνεις οδηγίες για να κάνεις καλό σέξ, αστο και αυτό καλλίτερα.
φιλιά!

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

ange-ta
Μου αρέσει καλή μου που συνδέεις τη συγγραφή με το σεξ. Και τα δυο έχουν απόλαυση και εκτόνωση. Μην ξεχνάς το κάμα σούτρα. Δεν ξέρω αν βοήθησε σε τίποτα εκείνη τη γενιά. Να και κάτι άλλο που έχει κοινό το σεξ με τη συγγραφή: Απαιτούν απόλυτη ελευθερία και φαντασία. Οι σεμνότυφοι αποκλείονται και από τα δυο. Μπήκαμε σε καινούρια φάση συζήτησης.
Όμως τι έγινες εσύ; Σε έχασα. Έχουν γίνει τόσα και τόσα και δεν έχουμε επικοινωνήσει.

Alexandra said...

σοφές συμβουλές...

(αν διαβάσει κανείς τα 'ποιητικά' του αριστοτέλη, τα έχει αποκωδικοποιήσει σχεδόν όλα...)

ange-ta said...

Απλώς πολύ δουλειά, αλλά κυρίως το τελευταίο καιρό το χω ρίξει στο διάβασμα πολιτικών βιβλίων που μου πίνει το αίμα και μου τρώει το μεδούλι η πολιτική, γιατί διαπιστώνεις το αδιέξοδο στο οποίο μας οδηγεί η κυρίαρχη τάξη.
Οι οδηγίες, γενικώς δεν μου πάνε. Αλλά να δημιουργηθεί μία σχολή λογοτεχνίας, δεν ξέρω αν θα είχε κάποια αξία στη χώρα μας.
Τώρα θα μου πείς, εδώ δεν υπάρχει κάποια κοινότητα πολιτικών ή ιστορικών απόψεων, στη λογοτεχνία, που δεν έχει και τόση σημασία, θα δημιουργηθεί.
Φαντάζομαι να βρεθούμε στην συνάντηση των μπλόγκερ την μεθεπόμενη Πέμτη στη έκθεση βιβλίων, ή;;

σε φιλώ γλυκά

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

Αλεξάνδρα καλησπέρα,
Κι αυτό σωστό.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

ange-ta
Ή;

ange-ta said...

το ή, πάει να πεί ή όχι;

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

ange-ta
Νομίζω εννοούμε το ίδιο. Ή κάπου αλλού.

Anonymous said...

συμφωνω με τον "καιρο"...
αλλωστε η ιστορια εχει να επιδειξει αριστουργηματα που δεν ακολουθησαν ουτε εναν απο τους προαναφερθεντες κανονες..