Το γραψιμο ειναι η καλυτερη μορφη επικοινωνιας μετα τον ερωτα

σκεψεις, συνεντευξεις και κειμενα

Monday, October 15, 2007

Για το Ιστορικό Μυθιστόρημα

Μπορεί το scanner να μη δούλεψε αλλά υπάρχουν και οι καλοί φίλοι. Έτσι σήμερα είμαι σε θέση να δημοσιεύσω την κριτική του περιοδικού ΔΙΑΒΑΖΩ για την Ιερή Παγίδα.
Ακολουθεί η επιστολή που στάλθηκε στο περιοδικό με τις απορίες και κάποιες απόψεις μου επί του θέματος.
Σε επόμενο ποστ θα δημοσιεύσω την απάντηση του κριτικού και την ανταπάντηση της συγγραφέως. Κατόπιν ίσως μπορέσουμε να βγάλουμε κάποια συμπεράσματα και να ανταλλάξουμε απόψεις, εάν το θέμα κριθεί ενδιαφέρον. Προσωπικά το θεωρώ αρκετά σημαντικό εφόσον και στην Ελλάδα πλέοντα ιστορικά μυθιστορήματα καλύπτουν ένα όλο και μεγαλύτερο κομμάτι της βιβλιοπαραγωγής.


Η ΚΡΙΤΙΚΗ


"Αναζητώντας την ιστορική ακρίβεια

Το ιστορικό μυθιστόρημα είναι η πιο δύσκολη μορφή μυθιστορήματος γιατί απαιτεί να συνδυάζονται δυο προϋποθέσεις : να είναι καλό ως μυθιστόρημα και ταυτόχρονα να είναι σωστό ιστορικά. Το πραγματικά μεγάλο ιστορικό μυθιστόρημα, που είναι σπάνιο σε παγκόσμια κλίμακα, πρέπει επιπλέον να προτείνει και κάτι περισσότερο, π.χ. μια νέα θεώρηση-προσέγγιση της ιστορικής περιόδου όπου διαδραματίζεται, όπως π.χ. το Πόλεμος και ειρήνη.

Η Ιερή παγίδα έχει ως ιστορικό υπόβαθρο την πτώση της Κωνσταντινούπολης και τα πρώτα χρόνια (δεκαετίες) μερικών εξορίστων Βυζαντινών στη Βενετία. Είναι μια περίοδος με την οποία έχουν ασχοληθεί πολλοί ξένοι και έλληνες ιστορικοί και μυθιστοριογράφοι, όπως ο σερ Στήβεν Ράνσιμαν The fall of Constantinople, o David Nicolle Constantinople 1453 (Osprey 2000), ο Mika Waltari Ο μαύρος άγγελος και ο Κώστας Κυριαζής Κωνσταντίνος Παλαιολόγος.

Θα συγκεντρώσω τις παρατηρήσεις μου στο ιστορικό πλαίσιο του μυθιστορήματος, προσπαθώντας να εντοπίσω τα πραγματικά γεγονότα και τις «παρεμβάσεις» της κ. Βιτάλη. Βασικοί ήρωες είναι η οικογένεια του μεγάλου δούκα (πρωθυπουργού) του Βυζαντίου Λουκά Νοταρά, και κυρίως των παιδιών του, Ιάκωβου (υπαρκτού) και Ιουστίνης, που γράφει υποτίθεται το χρονικό έχοντας καταφύγει στη Βενετία.

Το πρώτο «εύρημα» του βιβλίου είναι πως ο σουλτάνος Μωάμεθ βλέπει ένα πορτρέτο του Ιακώβου (έφηβου 14 ετών τότε) από τον Μπελίνι (που ζωγράφισε και το πορτρέτο του ίδιου του Μωάμεθ) και τον ερωτεύεται παράφορα. Έτσι, στόχος του Μωάμεθ είναι να κατακτήσει την πόλη όχι μόνο για τη δόξα και την πολιτική του φιλοδοξία αλλά για να κερδίσει τον Ιάκωβο, ένας μύθος που θυμίζει την ωραία Ελένη και την πολιορκία της Τροίας.

Το δεύτερο «εύρημα»είναι ο σκοτεινός ρόλος δολοπλόκου και προδότη που αποδίδει η κ. Βιτάλη στον Λουκά Νοταρά, ο οποίος συνωμοτεί για να ανατρέψει τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, να κυβερνήσει στη θέση του μετά την παράδοση της πόλης με μυστική συμφωνία του Νοταρά με τον Μωάμεθ! Η συνωμοσία πετυχαίνει, ο στυλοβάτης της άμυνας γενοβέζος αρχηγός Ιωάννης Ιουστινιάνης τραυματίζεται θανάσιμα από βέλος Έλληνα, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος έχει συμφωνήσει να αποσυρθεί στον Μυστρά, όμως ο Μωάμεθ δεν κρατά την υπόσχεσή του, ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος σκοτώνεται μυστηριωδώς στο…Παλάτι και όχι αμυνόμενος στα τείχη, όπως είναι η επικρατούσα άποψη.

Πρόκειται για ένα αντιηρωικό μυθιστόρημα που υποβιβάζει τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο σε άχρωμο άνθρωπο που από πείσμα δεν παραδίδει την πόλη, ενώ ο όχλος και οι μοναχοί τον λοιδορούν και την εγκαταλείπουν και ο Νοταράς παρουσιάζεται ως τελείως αποτυχημένος και αστόχαστος συνωμότης…

Ας δούμε τι γνωρίζουμε για τα γεγονότα : Πράγματι, το 1453 υπήρχαν δυο «παρατάξεις» στο Βυζάντιο (ή καλύτερα την Κωνσταντινούπολη) οι «ενωτικοί», με αρχηγό τον Κωνσταντίνο, που για να σωθεί το Βυζάντιο με τη βοήθεια της Δύσης είχαν αποδεχθεί την πρωτοκαθεδρία του πάπα και των καθολικών, και οι «ανθενωτικοί» με τον Γεννάδιο και τον Νοταρά, που προτιμούσαν τους Οθωμανούς από την ένωση. Πρέπει επίσης να δεχθούμε πως οι δυτικοί , οι «Φράγκοι», ήταν παλαιοί εχθροί του Βυζαντίου, από το 1204 και μετά. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος, ως δεσπότης του Μυστρά, τους είχε εκδιώξει από την Πελοπόννησο και είχε φτάσει πολεμώντας εναντίον τους μέχρι τη Θεσσαλία. Οπότε το μίσος των Βυζαντινών εναντίον τους ήταν δικαιολογημένο. Ο Κωνσταντίνος όμως θεωρούσε πως μεταξύ δύο κακών η θρησκευτική υποταγή στον πάπα με τη διατήρηση της πολιτικής ανεξαρτησίας ήταν το μικρότερο. Και η ανεξαρτησία μπορούσε να διατηρηθεί, έστω κι αν η πιθανότητα ήταν μικρή, μόνο με τη βοήθεια της Δύσης. Ας μην ξεχνάμε επίσης πως το πνεύμα των σταυροφοριών ήταν ακόμα ζωντανό και οδήγησε στη μεγάλη σταυροφορία που καταστράφηκε από τον Βαγιαζίτ στην Νικόπολη το 1396, και πως ο ούγγρος Ιωάννης Ουνυάδης πολεμούσε αποτελεσματικά τους Οθωμανούς και, αν και νικήθηκε στο Κοσσυφοπέδιο, τους αναχαίτισε στο Βελιγράδι. Όσο για το αν η επιλογή του Κωνσταντίνου ήταν σωστή, φτάνει να σκεφθούμε πως ο 16ος αιώνας ήταν ο αιώνας της Αναγέννησης στη Δύση, ο 17ος της θεσμικής επανάστασης (κοινοβουλευτισμός, ανώνυμες εταιρείες, χρηματιστήρια, τράπεζες σε Αγγλία και Κάτω Χώρες) και ο 18ος-19ος του Διαφωτισμού και της βιομηχανικής επανάστασης, στα οποία η τουρκοκρατούμενη Ελλάδα δεν συμμετείχε.

Αν και ο Νοταράς πράγματι ήταν ανθενωτικός, η «προδοσία» του δεν στοιχειοθετείται από τις σύγχρονες πηγές, ούτε από μεταγενεστέρους. Επίσης πρέπει να θυμόμαστε πως από τους 7.500 υπερασπιστές της πόλης, 5.000 ήταν Έλληνες και οι άλλοι ξένοι, ανάμεσά τους οι 700 του Ιουστινιάνη. Πολέμησαν επί δύο μήνες με εξαιρετικό ηρωισμό (που τον αποσιωπά τελείως η συγγραφεύς) εναντίον πολλαπλασίων πολιορκητών. Οι δε 700 «ψωροπεζικάριοι» του Ιουστινιάνη (όπως τους αποκαλεί χλευαστικά ο Νοταράς στο βιβλίο) ήταν το πιο αξιόμαχο τμήμα και των δύο στρατών. Η αποχώρησή τους σήμανε και το ουσιαστικό τέλος της άμυνας.

Η συγγραφεύς χρησιμοποιεί επίσης νέα ονοματοποιία για μερικά πρόσωπα, τα κακόηχα «Κουρουλούκα» (για κυρ Λουκάς Νοταράς) και «Γιουστουνιάς» (για Ιουστινιάνης) που θα μπορούσε να είναι σε λαϊκή χρήση εκείνη την εποχή.

Στις λεπτομέρειες η συγγραφεύς δεν αποφεύγει ιστορικά λάθη και αναχρονισμούς : Αναφέρει «γαλλικά σαπούνια», σε μια εποχή που οι δυτικοί γενικά δεν φημίζονταν για την καθαριότητά τους και δεν πλένονταν σχεδόν καθόλου, «ναργιλέδες» όταν ο καπνός δεν είχε φτάσει στην Ευρώπη από την Αμερική, «γάλλους τραπεζίτες» που δεν αναφέρονται ακόμα στην ιστορική περίοδο αυτή (οι τραπεζικοί οίκοι που είχαν αρχίσει να εμφανίζονται ήταν ιταλικοί, όπως οι Μέδικοι της Φλωρεντίας, και τον επόμενο αιώνα οι γερμανικοί, όπως οι Φούγγερ στο Augsburg), «βέλη με υγρή φωτιά» (το υγρόν πυρ δεν εκσφενδονιζόταν με βέλη αλλά με σιφώνια, και το περίεργο είναι πως η χρήση του δεν αναφέρεται από καμία πηγή της εποχής στην πολιορκία. Μήπως το μυστικό της παρασκευής του είχε απολεσθεί;), οι υπερασπιστές της πόλης ήταν 7.500-8.000 και όχι 3.000, «ναυτικές στολές» και γενικότερα στολές δεν είχαν ακόμα καθιερωθεί σε κανένα δυτικό στρατό και ούτε στο Βυζάντιο, η Καλλίπολη, ως πόλη και χερσόνησος, δεν βρίσκεται στην «απέναντι ακτή του Κερατίου», η «ζάχαρη» με τη σημερινή της μορφή δεν υπήρχε, η Κωνσταντινούπολη δεν εμπόδιζε τους Τούρκους να εισβάλουν στην Ευρώπη (τους είχε διευκολύνει σε τούτο ο Ιωάννης Καντακουζηνός στον εμφύλιο πόλεμο της δεκαετίας του 1340, και είχαν ήδη υποτάξει τη Σερβία – Βουλγαρία). Η έκρηξη των «μπαρουτιών του Ιπποδρόμου» ως δολιοφθορά των συνωμοτών δεν αναφέρεται ιστορικά. «Ιερά Εξέταση» δεν υπήρχε ακόμα (δημιουργήθηκε στο τέλος του αιώνα, αρχές του 16ου), οι μουσουλμάνοι υπολογίζουν τις χρονολογίες όχι από τη γέννηση του Μωάμεθ αλλά από τη φυγή του από τη Μέκκα προς τη Μεδίνα, ο Μέγας Αλέξανδρος δεν σκοτώθηκε από κάποιον φίλο του, όπως λέει στο βιβλίο ο Ιάκωβος Νοταράς στον Μωάμεθ, στο χριστιανικό Βυζάντιο δεν γίνονταν θηριομαχίες στον Ιππόδρομο και, από όσα γνωρίζω, η ορθόδοξη Εκκλησία δεν πούλησε ποτέ συγχωροχάρτια.

Η εικόνα που έχει η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων για την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης είναι θυσίας και ηρωισμού, κάτι αντίστοιχο με τη μάχη των Θερμοπυλών, όπου ο τελευταίος αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος πέφτει πολεμώντας, όπως ο βασιλιάς της Σπάρτης Λεωνίδας. Αν δεχθούμε την άποψη της κ. Βιτάλη, τότε η πολιορκία θα έπρεπε να μας κάνει να ντρεπόμαστε. Πραγματικά, υπήρχαν πολλοί Βυζαντινοί που δεν πολέμησαν όπως οι εκατοντάδες (ή και χιλιάδες) καλόγεροι που προτιμούσαν την ασφάλεια των μοναστηριών από τον κίνδυνο στα τείχη, ή οι ίδιοι οι αδερφοί του Κωνσταντίνου, δεσπότες του Μυστρά Θωμάς και Δημήτριος, που τον άφησαν αβοήθητο. κανένας όμως ιστορικός δεν αμφισβητεί τον επικό χαρακτήρα της πολιορκίας και τον ηρωισμό των πολιορκημένων (ανάμεσά τους και μοναχών, που μάλιστα υπερασπίσθηκαν με επιτυχία έναν από τους πύργους των τειχών). Αυτός ο επικός χαρακτήρας θα ήταν αδύνατος αν όλοι οι υπερασπιστές ήταν ηττοπαθείς και αν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος δεν ήταν μέχρι το τέλος εμψυχωτής της άμυνας."

Από τον Νίκο Κ. Κυριαζή

(Αναπληρωτή καθηγητή του οικονομικού τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας)

(Δημοσιεύθηκε στο ΔΙΑΒΑΖΩ τον Μάιο 2007)


Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ

"Η ανάγνωση του ιστορικού μυθιστορήματος σήμερα

Αγαπητέ κύριε Μπασκόζο,

Έχω ως αρχή μου, εδώ και είκοσι χρόνια που βρίσκομαι στον χώρο της λογοτεχνίας, να μη σχολιάζω τις κριτικές που γράφονται για τα βιβλία μου. Θεωρώ ότι η κριτική είναι τις περισσότερες φορές υποκειμενική ώστε κάθε σχολιασμός θα απέβαινε μάταιος. Επιπροσθέτως η αρνητική κριτική διαθέτει μια δυναμική που μπορεί να βοηθήσει τον συγγραφέα να δει με άλλη ματιά την επιτυχία ή αποτυχία των προθέσεών του και να επεξεργαστεί τις δυνατότητές του, πράγμα που έχει συμβεί και σε μένα στο παρελθόν και είμαι ευγνώμων στον κριτικό που διέπραξε την… «αδικία». Φυσικά αναφέρομαι στο είδος της κριτική η οποία ασχολείται με τη λογοτεχνικότητα του κειμένου. Διότι οποιαδήποτε άλλη μορφή κριτικής ενός λογοτεχνικού κειμένου ξεφεύγει από τον στόχο της και μοιάζει να υπηρετεί άλλα. Πρόσφατα στο τεύχος 474 του περιοδικού σας δημοσιεύτηκε μια «κριτική» για το τελευταίο βιβλίο μου «Ιερή Παγίδα» που θεωρώ ότι ξεφεύγει από τη λογική της λογοτεχνικής κριτικής. Ο συντάκτης της Νίκος Κυριαζής, εξ όσων γνωρίζω καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλίας και ο ίδιος συγγραφέας και γόνος συγγραφέα ιστορικών μυθιστορημάτων, αναφέρεται αποκλειστικά στα κατά τη γνώμη του «κακόηχα ονόματα» που χρησιμοποιούνται στο μυθιστόρημα, στα «ιστορικά λάθη», τα οποία πιστεύει ότι διέγνωσε, και στην διαφορετική οπτική θεώρηση της ιστορικής περιόδου με την οποία διαφωνεί, απαξιώνοντας το πόνημα και τη συγγραφέα του. Επειδή θεωρώ την «κριτική» του αδικαιολόγητα επικριτική που θίγει και απαξιώνει κυρίως την προσωπικότητά μου ως συγγραφέα έχω να παραθέσω τα παρακάτω.

1. Τι λόγο ύπαρξης έχει σήμερα ένα ιστορικό μυθιστόρημα; Ο ίδιος δίνει την απάντηση ορίζοντας τον κανόνα (και συμφωνώ σ’ αυτό) ότι το σύγχρονο ιστορικό μυθιστόρημα πρέπει να προτείνει «μια νέα θεώρηση της ιστορικής περιόδου όπου διαδραματίζεται». Αυτόν τον κανόνα ο ίδιος τον αναιρεί παρακάτω υποστηρίζοντας την επικρατούσα ηρωική θεώρηση της πολιορκίας της Κωνσταντινούπολης και τον επικό της χαρακτήρα, όπως μέχρι στιγμής παρουσιάζεται στα παλαιού τύπου ιστορικά μυθιστορήματα, στα χρονικά και στα σχολικά εγχειρίδια, απαξιώνοντας την διαφορετική οπτική της «Ιερής Παγίδας».

2. Κάνει κριτική στη χρήση των λαϊκότροπων ονομάτων που χρησιμοποιούνται στο βιβλίο, όπως Κουρουλούκας (αντί Κυρ Λουκάς) και Γιουστουνιάς (αντί του Ιουστινιάνης), τα οποία ο ίδιος παρακάτω θεωρεί ότι μπορεί και να χρησιμοποιούνταν εκείνη την εποχή, και πράγματι ήταν σε χρήση και αναφέρονται στο πόνημα του Κουτίβα περί Νοταράδων, μια από τις πηγές στις οποίες έχω ανατρέξει για τον σχεδιασμό των κυρίων χαρακτήρων του μυθιστορήματος.

3. Ήδη από τον τίτλο της βιβλιοκριτικής του ορίζει τον στόχο της: «Αναζητώντας την ιστορική ακρίβεια». Και κατά τη γνώμη του δεν υπάρχει ιστορική ακρίβεια στο βιβλίο μου. Και ο πλέον βιαστικός κριτικός πριν εξαπολύσει τους μύδρους του θα ανέτρεχε τουλάχιστον για τα επι μέρους σε κάποια εγκυκλοπαίδεια όπου θα διαπίστωνε ότι τα «γαλλικά σαπούνια» υπήρχαν από τον Θ’ αιώνα στη Γαλλία, ότι η ζάχαρη από το ζαχαροκάλαμο ήταν γνωστή από τον Ζ’ αιώνα (Ελευθερουδάκης), ότι η αφηγήτρια Ιουστίνη ήταν πραγματικό πρόσωπο, ότι ο ζωγράφος Μπελίνι που αναφέρεται στο βιβλίο δεν μπορούσε να είναι ο ίδιος που μετά από χρόνια ζωγράφισε τον Μωάμεθ αλλά ο πατέρας του (Babinger), ότι η «Ιερά εξέταση» θεωρητικά δημιουργήθηκε αργότερα, αλλά ήδη είχε χρησιμοποιηθεί και από την Ορθόδοξη εκκλησία εις βάρος ενός μαθητή του Πλήθωνα, του Ιουβενάλιου (όπως αναφέρεται σε επιστολή του Γεννάδιου Σχολάριου), ότι δεν αναφέρεται πουθενά στο κείμενο πως κάπνιζαν καπνό αλλά είναι γνωστό ότι «φτιάχνονταν» καπνίζοντας όπιο, για να αναφερθώ σε μερικά από τα «λάθη» που διέγνωσε ο βιβλιοκριτικός πάνω στα οποία στηριζόμενος κάνει την κριτική του. Σχετικά με τον αριθμό των πολεμιστών που έλαβαν μέρος στην πολιορκία οι μαρτυρίες (Σφραντζής, Κριτόβουλος, Δούκας,Ασίκ Ζαντέ) διίστανται ενώ για τις στολές και το υγρό πυρ χρησιμοποίησα ό,τι ταίριαζε στην αφήγησή μου χωρίς να αποκλείω μια διαφορετική πραγματικότητα.

Εν κατακλείδι θα ήθελα να διευκρινίσω ότι η «Ιερή Παγίδα» δεν διεκδικεί τον τίτλο του παραδοσιακού ιστορικού μυθιστορήματος καθώς ο όρος δεν αναφέρεται ούτε στο εξώφυλλο. Η προσπάθεια της συγγραφέως ήταν ανθρωποκεντρική και όχι περιγραφική των γεγονότων που έχουν κατά κόρον αναλυθεί. Μετά από έρευνα 12 χρόνων στις πηγές προέκυψαν 2 βιβλία με θέμα το Βυζάντιο (Το Παραμύθι του Μεγάλου Φόβου και η Ιερή Παγίδα) όπου ο εστιασμός έγινε στα πρόσωπα, στην ατμόσφαιρα και σε μια διαφορετική θεώρηση της ιστορικής περιόδου, τα κενά των οποίων η συγγραφέας, ως όφειλε, συμπλήρωσε με τη φαντασία της. Άρα δεν παραδίδει… μαθήματα ιστορίας. Πέρα από την απόλαυση η μη του κειμένου το βιβλίο ίσως δίνει ένα ερέθισμα για να σκεφτεί ο αναγνώστης διαφορετικά το διαχρονικό παιχνίδι της ιστορίας. Ήδη στις πρώτες σελίδες του βιβλίου η αφηγήτρια Ιουστίνη λέει ότι δεν ξέρει αν έγιναν έτσι ακριβώς τα πράγματα όπως θα τα διηγηθεί, αλλά δεν έγιναν ούτε έτσι ακριβώς όπως τα λένε οι άλλοι. Που σημαίνει, για όποιον θέλει να καταλάβει, ότι η «Ιερή Παγίδα» δεν είναι ένα ιστορικό μυθιστόρημα μέσα στα παραδοσιακά πλαίσια του όρου. Αλλά και τα βιβλία, στα οποία ο ίδιος ο κριτικός αναφέρεται σαν δείγματα ιστορικών μυθιστορημάτων, δεν παραδίδουν μαθήματα ιστορικής ακρίβειας, όπως λόγου χάριν ο «Μαύρος Άγγελος» του Μίκα Βαλτάρι, το οποίο παρουσιάζει, καταπατώντας την «ιστορική ακρίβεια», την Άννα Νοταρά στην Κων/πολη την εποχή που αποδεδειγμένα είχε φυγαδευτεί στη Βενετία (Ράνσιμαν, Κουτίβας).

Το ερώτημα λοιπόν που μένει είναι: Πώς διαβάζονται σήμερα τα μυθιστορήματα που έχουν σαν βάση τους ιστορικά γεγονότα;

Σαν εγχειρίδια ιστορίας ή σαν λογοτεχνικά κείμενα;

Ήδη ο Κούρτοβικ (Τα Νέα-Βιβλιοδρόμιο 5.1.2007) μίλησε για το είδος του ιστορικού μυθιστορήματος που θα μας απασχολήσει στο μέλλον, ο Ζήρας προβάλλει στην «ελευθερία κινήσεων» του συγγραφέα μέσα στο χώρο της ιστορίας (Αυγή 4.3.2007), ενώ ο Περαντωνάκης (Βιβλιοθήκη Ελευθεροτυπίας 4.5.2007) αναφέρεται στο μεταμοντέρνο «αιρετικό» ιστορικό μυθιστόρημα.

Ευχαριστώ για τη φιλοξενία"

Λεία Βιτάλη

(Δημοσιεύθηκε στο ΔΙΑΒΑΖΩ του Ιουλίου 2007)


25 comments:

Anonymous said...

σύντομο σχόλιο δια στόματος του (επι)κριτικού...

να είναι σωστό ιστορικά (δεν μας λέει λίγα περισσότερα για το "σωστά" που έχει στο μυαλό του?... μεγαλύτερος κίνδυνος από μια "θολή" θέαση της Ιστορίας δεν υπάρχει)

Θα συγκεντρώσω τις παρατηρήσεις μου στο ιστορικό πλαίσιο του μυθιστορήματος (λογοτεχνική κριτική μέσα από..."ιστορικά δεδομένα"? απορώ πώς ένα λογοτεχνικό περιοδικό δημοσίευσε μια τέτοια επιφανειακή κριτική, εστιασμένη σε ιστορικοφανή στοιχεία και που πάντως ούτε μια μικρή μεία δεν έκανε στην ..."ταμπακιέρα". λογοτεχνία είναι η Ιερή Παγίδα, φίλτατε, όχι εγχειρίδιο Ιστορίας)


Πρόκειται για ένα αντιηρωικό μυθιστόρημα (εδώ αρχίζει το ζουμί. τι είναι ηρωικό για σας, αγαπητέ? προσπερνάτε, φαντάζομαι, ή δυσκολεύεστε να παρακολουθήσετε την εσωτερική εποποιία των μεγάλων προκλήσεων, την τιτάνια ίσως εσωτερική σύγκρουση των "ηγετών" που αρκετές φορές είναι δέσμιοι του ρόλου, της ιδιότητας, της γενιάς, του ονόματος...)


σε μια εποχή που οι δυτικοί γενικά δεν φημίζονταν για την καθαριότητά τους (με το γενικά και το περίπου θέλετα να κάνετε "Ιστορία"?)

«βέλη με υγρή φωτιά» (το υγρόν πυρ δεν εκσφενδονιζόταν με βέλη αλλά με σιφώνια
η «ζάχαρη» με τη σημερινή της μορφή δεν υπήρχε
(απόλυτο δίκιο σας δίνω για την ουσιώδη και αιτιώδη σχέση που έχουν τα στοιχεία αυτά με την εξέλιξη του ανθρώπινου δράματος. αυτά θέλετε να μάθει κανείς μελετώντας Ιστορία. αν υπήρχε ζάχαρη στο βυζάντιο)


ο Μέγας Αλέξανδρος δεν σκοτώθηκε από κάποιον φίλο του, όπως λέει στο βιβλίο ο Ιάκωβος Νοταράς στον Μωάμεθ (λογοκρισία και στους ήρωες του μυθιστορήματος? προχωρήστε! σας παρακολουθώ με ενδιαφέρον!)

Η εικόνα που έχει η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων για την πολιορκία της Κωνσταντινούπολης είναι θυσίας και ηρωισμού, κάτι αντίστοιχο με τη μάχη των Θερμοπυλών (εξ ονόματος και των Ελλήνων λοιπόν! και...εδώ είναι το ζουμί. ο πανικός μπροστά στην ανατροπή της καθεστηκυίας εικόνας.)

Αν δεχθούμε την άποψη της κ. Βιτάλη, τότε η πολιορκία θα έπρεπε να μας κάνει να ντρεπόμαστε ( για το α΄ πληθυντικό...έχετε εξουσιοδοτήσεις?)

κανένας όμως ιστορικός δεν αμφισβητεί τον επικό χαρακτήρα της πολιορκίας και τον ηρωισμό των πολιορκημένων (ο επικός χαρακτήρας βρίσκεται μόνον στην μάχη και στον αριθμό των νεκρών? στο πού σκοτώνεται κανείς και από τι?αναρωτιέμαι)

Συγχωρήστε μου, οικοδέσποινα, τον εριστικό μου τόνο, αλλά εδώ έχουμε να κάνουμε, ολοφάνερα νομίζω, με ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα "κριτικής" ακρισίας.
όταν κρίνει κανείς τα ιστορικά στοιχεία και την ιστορική αλήθεια ενός έργου, έχει τουλάχιστον την ευαισθησία να παραθέτει έστω ΜΙΑ πηγή που αντίκειται σ' αυτά.
διαφορετικά η "κριτική" του γίνεται "εκ του πονηρού", για λόγους φτηνού, επιπόλαιου και...αρκούντως αντεθνικού εντυπωσιασμού.

ή μήπως να συζητήσουμε την έννοια του έθνους?
πάντως όχι...πάλι με χρόνια με καιρούς...

:)

Ελπίδα said...

Λεία μου, πολύ στεναχωρέθηκα που διάβασα όλα αυτά! Και περισσότερο στεναχωριέμαι που δεν κατέχω από Ιστορία, για να έχω άποψη. Ωστόσο, παρόλη την αγραμματοσύνη μου, ήξερα ότι διάβαζα ένα μυθιστόρημα, που σημαίνει περισσότερο φαντασία.
Αν ήθελα να μάθω περισσότερα για την Ιστορία, θα κατέφευγα σε ιστορικές πηγές και όχι στο βιβλίο σου, που τόσο μου άρεσε και πλαγίως, έμαθα και πέντε πράγματα αληθινά που ποτέ δε θα τα μάθαινα!
Θα παρακολουθήσω με μεγάλο ενδιαφέρον την συζήτησή σας, αν και δεν έχω τίποτ' άλλο να πω.
Οι γνώσεις βλέπεις!
Πάντως, ζόρικο πράγμα η κριτική!
Τό' λεγα απόψε και στην Ανάσα με αφορμή το βιβλίο του Μαμαλούκα.
Φαίνεται η κριτική τα έβαλε με τους καλούς και αφήνουν κάτι τύπου άρλεκιν να γίνονται μπεστ σέλλερ!
Τι να πω;
Αν απογοητεύσουν κι εσάς και δεν ξαναγράψετε, τότε ν' αρχίζω να διαβάζω πραγματικά άρλεκιν!
Έχουμε πολλά απ' αυτά στο περίπτερο! Να μην τρέχω στα βιβλιοπωλεία και ξοδεύομαι!
Φιλάκια κορίτσι μου!
Συνέχισε απτόητη το επόμενο.
Για μένα ο κριτής, πρέπει να έχει γράψει κιόλα και να έχει αποδειχθεί πρώτα εκείνος τέλειος και μετά να κρίνει!
Δεν ξέρω αν υπάρχει πτυχίο κριτικού, αλλά νομίζω πως δεν θα υπάρχει, όπως δεν υπάρχει και του συγγραφέα.
Ευτυχώς εγώ δηλώνω ψυχ-γραφέας και ευτυχώς δεν υπάρχουν ψυχ-κριτές, παρά μόνο Ένας!

Stelios Frang said...

Ο κ. Κυριαζής ενοχλείται που δεν βλέπει στο βιβλίο σου να επιβεβαιώνονται οι ιστορικές ιδεοληψίες που του επεβλήθησαν από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Αν διάβασε το βιβλίο γι' αυτό το λόγο, μάλλον έχασε τον καιρό του. Επίσης χάνει τον καιρό του, όποιος διαβάσει ένα ιστορικό μυθιστόρημα για να μάθει Ιστορία.

Τα άλλα που γράφει ότι δεν υπήρχε η ζάχαρη, δεν φορούσαν στολές κλπ. μπορεί να είναι σωστά (και είναι) αλλά δεν αποτελούν την ουσία. Η ουσία είναι να μεταφερθεί περιγραφικά μια δραματική στιγμή του παρελθόντος στη σημερινή εποχή και να γίνει αυτή η μεταφορά εύκολα αντιληπτή από τον σημερινό αναγνώστη. Οπότε θα αξιοποιηθούν οι τρέχουσες προσλαμβάνουσες παραστάσεις του αναγνώστη, όπως π.χ. ζάχαρη και στολή, χωρίς να θίγεται ο μύθος και χωρίς να αλλοιώνεται το μήνυμα που θέλει να μεταφέρει ο συγγραφέας.

Αυτό δε το μήνυμα δεν είναι απαραίτητο να ταυτίζεται με εκείνο άλλων συγγραφέων, καθένας "διαβάζει" διαφορετικά την ιστορία και παίρνει, εφόσον δεν αποστηθίζει απλά, τα δικά του μηνύματα. Από μια πολεμική επιχείρηση, άλλος παίρνει τον ηρωισμό και τη θυσία, άλλος παίρνει την καταστροφή και τη λεηλασία ζωής και κάποιος τρίτος βλέπει την αναγέννηση μέσα από το θάνατο και την ηθική απώλεια. Αν έβλεπαν και βλέπαμε όλοι τα ίδια και σε ιδια ποσότητα και αναλογία, θα είχαμε έναν συγγραφέα, ένα ποιητή, ένα συνθέτη, ένα ζωγράφο κτλ. σε κάθε εποχή.

Με αυτή την έννοια, ούτε να στενοχωριέται κάποιος/α χρειάζεται, όπως η ανάσα ελπίδας, ούτε να νομίζει ότι έμαθε την Ιστορία από ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Η οποία ιστορία μπορεί να εξελίχθηκε πολύ λιγότερο δραματικά από ότι την φόρτωσαν εκ των υστέρων διάφοροι μυθοπλάστες, για δικούς τους λόγους.

Το δεύτερο σχόλιο δεν το διάβασα ακόμα, γιατί πρέπει να πάω για μάθημα, το αφήνω για αργότερα. Την καλημέρα μου στην πολύ αξιόλογη συγγραφέα :-)

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

homo historicus
Σ' ευχαριστώ για το σχόλιό σου. Συμφωνώ μαζί σου ότι το "ζουμί" είναι... ιδεολογικό και βρίσκεται στη διαφορά οπτικ΄ς γωνίας πάνω στην ιστορία. Δεν έχει να κάνει καθόλου με το αν είναι λογοτεχνικά αποδεκτό ή απαράδεκτο το μυθιστόρημα. Γι' αυτό και "τόλμησα" την επιστολή μου, που τη δημοσιεύω και αυτήν. Δεν θα είχα λόγο να συζητήσω την κρίση ενός κριτικού. Σέβομαι και επιζητώ την άλλη άποψη. Πάντα κάτι έχει να προσφέρει. Αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση μακράν απείχε από κριτική λογοτεχνικού βιβλίου. Θεμιτό και αυτό. Αλλά ανοίγει έτσι μια μεγάλη συζήτηση γύρω από το πώς η κριτική αντιλαμβάνεται τον ρόλο του ιστορικού μυθιστορήματος σήμερα.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

ανάσα ελπίδας
Καλή μου σ' ευχαριστώ για την υποστήριξη.
Μετά από τόσα χρόνια η συγγραφή για μένα έχει πάψει να είναι... ψυχοθεραπευτική και αυτοβιογραφική. Οπότε δεν απογοητεύομαι, μην ανησυχείς. Η συγγραφή για μένα είναι μια μορφή επικοπινωνίας που άλλοτε βρίσκει τον στόχο της και άλλοτε όχι. Συγχρόνως επειδή σε κάθε βιβλίο υπάρχει μια άποψη προσωπική, είναι ένας τρόπος για να την σφυριλατώ ανάλογα με τις αντιδράσεις. Το βιβλίο έτσι κι αλλιώς -όπως κάθε μορφή τέχνης άλλωστε- έχει διαδραστικό χαρακτήρα. Να είσαι καλά.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

s.frang
Σ' ευχαριστώ καλέ μου φίλε. Η αλήθεια είναι ότι δεν μαθαίνεις ιστορία από ένα μυθιστόρημα. Ίσως όμως μαθαίνεις κάτι άλλο πολύ σημαντικό σε σχέση με την ιστορία. ¨οτι δεν υπάρχει αντικειμενική αλήθεια και ότι απαιτείται να κρατάμε κριτική στάση ακόμη και απέναντι στα ιστορικά δεδομένα. Κανείς δεν μπορεί να μας βεβαιώσει απόλυτα ότι αυτά που γνωρίζουμε δεν αγγίζουν τα όρια ενός μύθου. Ή δεν είναι κάπου εκεί κοντά. Ο κ. Κυριαζής παρεξήγησε το θέμα των στολών π.χ έχοντας στο μυαλό του επίσημες στολές και το θέμα της ζάχαρης, (που βεβαίως υπήρχε από ζαχαροκάλαμο τότε) και νομίζω ότι με όχημα κάποιες τέτοιες και άλλες παρανοήσεις οδηγαί τον αναγνώστη σε λάθος δρόμο.
Δεν ξέρω αν είμαι αξιόλογη συγγραφέας αλλά πάντως σ' ευχαριστώ. Περιμένω την άποψή σου και για την επιστολή.

ioeu said...

Καλή μου Λεία,
τις απόψεις μου στις έχω διατυπώσει.
Η λογοτεχνία είναι λογοτεχνία.
Και η Ιστορία Ιστορία.
Η ομορφιά ομορφιά.
Η μονομέρεια μονομέρεια.
Βγες απ' τη συγχρονία.
(Πόσες φορές αλήθεια θα στο πω ακόμα?)
Χρόνια μετά η Ιερή παγίδα θα εξακολουθεί να είναι ένα πολύ καλό μυθιστόρημα και η ιδεοληψία θα παραμένει ιδεοληψία.
Διάλεξε...
;)

Ελπίδα said...

s.frang
Εννοείται φίλε μου, ότι δεν νόμισα ότι έμαθα ιστορία!

Λεία μου, δεν ήταν υποστήριξη. Ξαφνιάστηκα, απόρησα,φοβήθηκα!
Φιλιά και Καλό βράδυ!

Υγ. Δεν το βρήκα, δεν το βρήκα!
θα σκάσω!

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

ioeu
Δεν μπορώ παρά να διαλέξω να παραμείνω... ο εαυτός μου. Θα μπορούσα άραγε κάτι άλλο; Το έχω, είναι η αλήθεια, προσπαθήσει πολύ αλλά πάντα καταλήγω στο ίδιο. Σ' ευχαριτώ.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

ανάσα ελπίδας
Παρόλο που απευθύνεσαι στον s.frang εντούτοις κατάλαβα ότι οι τελευταίες φράσεις με αφορούν και σου λέω μην άγχεσαι, δεν πειράζει. Αν το βρεις.

Ελπίδα said...

Λεία μου, καλά κατάλαβες. Αφού δεν ήταν σε ένα συγκεκριμένο φάκελο, δεν έχω πολλές ελπίδες. Φταίει η περσινή κρίση καθαριότητας μάλλον, που πέταξα πολύ "πράγμα"! Θα δείξει...
Λεία μου, σ' ευχαριστώ που ήσουν η αφορμή να μάθω και πέντε πράγματα για τους κριτικούς!
Παίρνω τον λόγο μου πίσω, σχετικά με τα πτυχία! Τελικά έχουν και πολλά! Το θέμα μετατίθεται (από μένα) τώρα στις προθέσεις τους και στο τι ακριβώς ζητάει ο καθένας, (ανάλογα και τον χαραχτήρα του) σε ένα βιβλίο, ή από πια οπτική γωνιά το βλέπει.
Θυμάμαι εγώ όταν έδωσα τις πρώτες μου δακτυλογραφημένες σελίδες σε φίλες και συναδέλφους για να με διορθώσουν σε ορθογραφικά λάθη, συντακτικά κ.λ.π. άλλες παρασύρθηκαν από το κείμενο και ξεχάστηκαν, άλλες έκλαιγαν, και μία (ελαφρώς ξυνή) μετρούσε τα κόματα και μία άλλη υψηλού επιπέδου (αλλά μαντάμ σουσού) με ρωτούσε αν είναι αλήθεια αυτά που γράφω και μετά δεν μου μιλούσε...
Δεν καταδεχότανε να μιλάει με φτωχούς ή κατώτερου οικονομικού ή οικογενειακού επιπέδου.
Κριτές μου ήταν κι αυτές και όπως καταλαβαίνεις, η μία με πλήγωσε, γιατί έκρινε τη ζωή μου.
Ξέρω ότι εσύ έχεις προσαρμοστεί και αντέχεις, γιατί μπορείς και το αξίζεις!Καλή συνέχεια!
Φιλιά πολλά και Καλό σου βράδυ!

Stelios Frang said...

Επανήλθα για να διαβάσω και τη δεύτερη κριτική στο βιβλίο, δεν είχα αρκετό χρόνο την πρώτη φορά και δεν ήθελα να μπλέξω μεταξύ τους τις λεπτομέρειες κάθε κριτικής. Διαπιστώνω όμως ότι δεν πρόκειται για κριτική αλλά η απάντησή σου. :)

Ωραία απαντάς, οι διακοσμητικές λεπτομέρειες που ενόχλησαν τον κ. Κυριαζή θα μπορούσαν να μην υπάρχουν (βλέπω ότι κάνει λάθος), αλλά δεν παίζει κανένα απολύτως ρόλο: ζητούμενο είναι να περιγράψεις τις καταστάσεις, τις ιδέες, τις αντιπαλότητες, τις επιθυμίες και τους χαρακτήρες των ανθρώπων της εποχής, αξιοποιώντας ένα ιστορικό πλαίσιο και κάποια ιστορικά γεγονότα που γνωρίζουμε περισσότερο ή λιγότερο καλά.

Αναρωτιέμαι, στο ιστορικό μυθιστόρημα του Άγγελου Βλάχου "Ο κύριός μου Αλκιβιάδης", ποιος μπορεί να ξέρει κατά πόσον ισχύουν οι διάλογοι του δραπετεύοντα Αλκιβιάδη με ένα ή με περισσότερους δούλους του ή τι φαγητό έφαγαν και ποιους συνάντησαν στο δρόμο κ.ο.κ.; Αυτό που μετράει, είπαμε, είναι να περιγραφεί η ατμόσφαιρα της εποχής και των γεγονότων και να φωτιστούν κάποιες προθέσεις και κάποιοι χαρακτήρες.

Εσύ Λεία μου το έχεις πετύχει αυτό με το βιβλίο σου και το γράφω υπεύθυνα, γιατί διαβάζω αρκετά βιβλία μηνιαίως και ετησίως, μερικά από τα οποία εγαταλείπω στη μέση. Εύχομαι να γράψεις σύντομα κάτι ανάλογο, το ίδιο όμορφα.

Αυτό που σε ζηλεύω, όπως έγραψα κι εδώ, είναι ότι πρέπει να πέρασες αρκετές εβδομάδες ή μήνες στη σύγχρονη Βενετία, για να μελετήσεις αρχεία και το χώρο. Πιστεύω ότι πρόκειται για μία από τις ωραίες εμπειρίες της ζωής σου.

Unknown said...

Καλησπέρα Λεία μου

Μετά τον homo historicus και τον sfrang δεν μπορώ να προσθέσω πολλά πράγματα. Όχι οτι θα μπορούσα αφού η ιστορία και τα ιστορικά μυθιστορήματα δεν είναι το φόρτε αλλά...

Ένα σου λεω μόνο: Η Ιερή Παγίδα μ' έκανε για πρώτη φορά να ενδιαφερθώ για το ιστορικό μυθιστόρημα και χαίρομαι που είναι γραμμένο από την Βιτάλη κι όχι από κάποιον άλλο.

Καθόλου δεν με πείραξαν τα σαπούνια , οι στολές, ο καπνός και τα περί υγρού πυρ. Εκείνο που με πείραξε είναι η "κριτική" ενός μυθιστορήματος από έναν καθηγητή πανεπιστημίου που τα χρησιμοποιεί για να περιχαρακώσει την συντεταγμένη του αποστολή και το βόλεμά του σε μια "μαγική εικόνα" που δεν πρέπει να αλλάξει επ' ουδενί.

Πάντως είσαι άτυχη Λεία μου. Αν περίμενες λίγο ακόμα τους D. Nicolle, J. Halclon και S. Turnbull, θα μάθαινες ότι ο Νοταράς δεν ήταν "με καμμία πραγματική έννοια προδότης". Η επιστήμη της Ιστορίας μπορεί να άργησε αλλά αποφάνθηκε τελικά το 2007 για το ζήτημα αυτό...:Ο)

Διάβασα και την "Τραβεστί λογοκρισία;" στο Διαβάζω και συμφωνώ απόλυτα με τον Ροιδη για τα περί πατριωτισμού-υπερβολής. Εδώ όμως μιλάμε για κάτια κόμα πιο βαθύ.
Και ερωτώ: Είναι τόσο κακό να παρουσιάζεις, την άλλη άποψη, όταν υπάρχει τέλος πάντως βιβλιογραφία που την στηρίζει;

Εύγε και για την απάντησή σου στην ταμπακιέρα -γιατί αυτό ακριβώς είναι που τρώει τον κριτικό (και όχι μόνο):
"Ο στόχος μου λοιπόν, και τότε και τώρα, είναι να προβληματίσω τους αναγνώστες μουώστε να δου από άλλη οπτική γωνία ένα κατασκευασμένο και καθυστηχαστικό παρελθόν".

Φιλάκια
:Ο)

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

ανάσα ελπίδας
Μα κατ' αρχήν οι άλλοι κρίνουν τη ζωή μας. Δευτερευόντως τα έργα μας καλή μου.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

s.frang
Η πιο ενδιαφέρουσα εμπειρία φίλε μου ήταν η Κωνσταντινούπολη με όλο εκείνο το βάρος της μνήμης. Έμαθα λίγα τουρκικά πριν πάω και μ΄αυτά πλησίασα ακόμη πιο πολύ τους ανθρώπους και τον κρυμμένο τόπο. Και αγαπηθήκαμε. Η ιστορία είναι κάτι μαγικό που αλλάζει ανάλογα από ποια μεριά την κοιτάζεις. Γι' αυτό και περιγράφονται αλλιώς τα ίδια γεγονότα στα βιβλία που γράφουν οι νικητές από ό,τι στα βιβλία που γράφουν οι ηττημένοι. Φυσικά κανένας δεν παραδέχεται έτσι απλά μια ήττα. Φροντίζει να τη στολίσει με θυσίες και ηρωισμούς για να μπορέσει να την αντέξει. Μα μήπως και τη ζωή μας έτσι δεν την κατασκευάζουμε; Σ' ευχαριστώ και πάλι για τα καλά σου λόγια.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

simon says
Βέβαια ο Νίκολ και οι άλλοι δεν τα έγραψαν αυτά τώρα. Κοντά σαράντα χρόνια έχουν περάσει θαρρώ. Και η επιστήμη της ιστορίας εξελλίσσεται, ευτυχώς.
Λυκάκι σ' ευχαριστώ πολύ για το σχόλιο. Θα δημοσιεύσω σύντομα και τις άλλες επισατολές.

αθεόφοβος said...

Κάνοντας μια μικρή αναφορά στα βιβλία που διάβασα το καλοκαίρι έγραφα:
Ξεκίνησα από την ΙΕΡΗ ΠΑΓΙΔΑ της ΛΕΙΑΣ ΒΙΤΑΛΗ (ΠΑΤΑΚΗΣ) Είναι ένα συναρπαστικό ιστορικό μυθιστόρημα στην εποχή της Αλώσεως που διαβάζεται μονορούφι .Αισθάνεσαι ότι ζεις μέσα στην πόλη λίγο πριν την Άλωση και αναπνέεις τον αέρα της..
Το μόνο που χρειάζεται στην επόμενη έκδοση ,που σίγουρα θα κάνει το βιβλίο ,είναι να υπάρξει μια εκτενέστερη καταγραφή των πραγματικών ιστορικών δεδομένων που περιλαμβάνονται στην υπόθεση ,ιδίως όσων αφορούν τον Λουκά Νοταρά , ώστε να μπορεί να κατανοήσει καλύτερα ο αναγνώστης τις αντιθέσεις μεταξύ των ενωτικών και ανθενωτικών.
http://atheofobos.blogspot.com/2007/08/blog-post_13.html

Πιστεύω ότι είναι αναγκαίο στο τέλος του βιβλίου να γραφτεί μια σύντομη περιγραφή των ιστορικών δεδομένων που βασίστηκε το βιβλίο από τις διάφορες πηγές που υπάρχουν, όποτε έτσι να ξεχωρίζει ο μη μπασμένος στην ιστορία αναγνώστης ποια σημεία αποτελούν μυθιστορία και ποιά πραγματική.

Pellegrina said...

Γεια σας. Με αφορμή την τελευταία φράση του προλαλήσαντα: Από πού κι ως πού πρέπει να καταλαβαίνει ο αναγνώστης "ποια σημεία αποτελούν μυθιστορία και ποια πραγματική"; Τότε τι κάνουμε; Μα το κόλπο στη λογοτεχνία είναι ΝΑ ΜΗΝ ΚΑΤΑΛΑΒΑΙΝΕΙ. Η έρευνα στη λογοτεχνία έχει τον εντελώς αντίθετο σκοπό από αυτόν που έχει στην επιστήμη. Εκεί μαζεύεις στοιχεία για ν αποδείξεις μια "αλήθεια", δηλαδή μια πραγματικότητα. Εδώ μαζεύεις στοιχεία (και τα επιλέγεις αυθαίρετα, όπως επιλέγεις και τις υποσημειώσεις για τον ίδιο ακριβώς σκοπό) που θα σε βοηθήσουν να δώσεις αληθοφάνεια σε ένα "ψ έ μ α". Το προσωπικό, δημιουργικό, μοναδικό σου ψέμα, που συνιστά την ουσία της λογοτεχνίας (Και που βέβαια δεν είναι ψέμα, αλλά μια αλήθεια σε ένα άλλο οντολογικά επίπεδο, αυτό όμως είναι άλλη συζήτηση). Με τη λογική της όλης συζήτησης (που με κάνει να απορώ) οι κύριοι Δοξιάδης και Τεύκρος Μιχαηλίδης πχ θα έπρεπε να ανοίγουν συζήτηση με μαθηματικούς και μη (από ό,τι κατάλαβα ο συντάκτης την εν λόγω "κριτικής' δεν είναι καν ιστορικός, άρα βρισκόμαστε και στη λογική "Βιβλίο Στ Δημοτικού" και "όλοι έχουμε άποψη για την ιστορία")για την ορθότητα των μαθηματικών σκέψεων στα μυθιστορήματά τους, ο κ. Θεοδωρόπουλος με φιλόλογους και αρχαιολόγους που θα του επεσήμαναν ανακρίβειες και λάθη, ακόμα και η κ. Μιχαλοπούλου θα έπρεπε να υποστεί την "κριτική" των σεφ για το Γιάντες! (για να μη μιλήσω για ψυχολόγους, σεξολόγους, αρχιτέκτονες, πολεοδόμους, στυλίστες, κομμωτές και ιδιοκτήτες μπουρδέλων!)Μα τι κάθεστε και λέτε όλοι; Με γεια την καινούργια μιζέρια! Για ποιο λόγο να απαντηθεί αυτή η "κριτική"; Μόνο γέλια προκαλεί. Εδώ πρόκειται για ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ!

ioeu said...

pellegrina,
τα σέβη μου!

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

αθεόφοβος
Κατ' αρχήν σε ευχαριστώ για το ποστ που ανέβασες για την Ιερή Παγίδα. Σχετικά με τα πραγματικά ιστορικά γεγονότα θέλω να σε διαβεβαιώσω ότι όλα όσα αναφέρονται στο βιβλίο είναι πραγματικά. Άρα δεν υπάρχει διαφορά στη μυθοπλασία και στην ιστορική πραγματικότητα. Αυτό υπήρξε και η πιο μεγάλη δυσκολία -το στοίχημα αν θες- για να φαίνεται η πραγματικότητα σαν... μυθπλασία. Η διαφορά μου από την επίσημη ιστορία βρίσκεται στην ερμηνεία. Στην διαφορετική οπτική. Και κάποια πρόσωπα που είναι ολοφάνερο ότι είναι "δικά" μου. Αλλά και αν ακόμη υπήρχε παραποίηση των γεγονότων νομίζω ότι θα ήταν μάλλον "ξενέρωμα" για το μυθιστόρημα αν ακολουθούσε κατάλογος με τις "αλήθειες". Σκέψου το λίγο και θα με δικαιώσεις. Καταλαβαίνω τον προβληματισμό σου αλλά γιατί δεν το βλέπεις και λίγο διαφορετικά; Τώρα είναι η σειρά σου να "δουλέψεις". Μπορείς να διαβάσεις ένα βιβλίο ιστορίας και να διαμορφώσεις τη δική σου άποψη. Σίγουρα τώρα πια δεν θα δεις τα γεγονότα με το ίδιο μάτι. Αν αυτό πετύχει θα είναι κέρδος. Βέβαια το μεγαλύτερο κέρδος της λογοτεχνίας είναι η απόλαυση και το ταξίδι που προσφέρει -αν το έχει κατορθώσει.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

pellegrina
Συμφωνώ απόλυτα μαζί σου. Και συμφωνούσα καθώς έγραφα το βιβλίο γι' αυτό και στο εξώφυλλο δεν υπάρχει η φράση "ιστορικό μυθιστόρημα". Θεωρούσα ότι η φράση αυτή μου περιόριζε τον ορίζοντα.
Θα συμφωνούσα μαζί σου και στη μη απάντηση σ' αυτή την κριτική, αν δεν υπήρχε στη μέση μια -ας το πούμε- προσπάθεια αποπροσανατολισμού των αναγνωστών. Μόνο γι' αυτό τον λόγο αποφάσισα να απαντήσω. Σ' ευχαριστώ για το σχόλιο.

Anonymous said...

Το περιεχόμενο αυτού του βιβλίου αποτελεί μια μέγιστη ανηθικότητα και βλασφημία κατά της εκκλησίας και του παρελθόντος μας ως Έλληνες. Δεν έχω να προσθέσω τίποτε άλλο. Ουδεμία σχέση έχει δε με ιστορικό μυθιστόρημα.

Λεία Βιτάλη συγγραφέας said...

ανώνυμος
Σας ευχαριστώ που επιμείνατε να ασχοληθείτε με κάτι που σας εξόργιζε. Ωστόσο συμφωνώ μαζί σας όταν λέτε ότι δεν πρόκειται για ιστορικό μυθιστόρημα. Τουλάχιστον έτσι όπως γράφονταν κάποτε, επιτρέψτε μου να προσθέω.

Stelios Frang said...

Ο ανώνυμος πριν έψαχνε να επιβεβαιώσει τις ιδεοληψίες του για τους παπάδες (που εξαγόραζαν τον πατριαρχικό θρόνο και πουλούσαν συγχωροχάρτια) και απογοητεύτηκε που βρήκε διαφορετικά πράγματα.

Και άμα σου γράφει ότι δεν έχει σχέση με ιστορικό μυθιστόρημα αυτό που έγραψες, εννοεί δεν έχει σχέση με αυτό που νομίζει αυτός ότι είναι ιστορικό μυθιστόρημα, μια επιβεβαίωση κατασκευασμένων γεγονότων για να δημιουργηθεί η επιθυμητή εντύπωση.

NIKOΛΑΟΣ ΚΑΛΚΑΝΗΣ FROM KREMASTI said...

Λυπάμαι αν λυπήσω κάποιους, αλλά οφείλω να συμφωνήσω με τον κ. Κυριαζή. Πώς είναι δυνατόν να επαινείται ένα λογοτέχνημα που διεκδικεί τον τίτλο του ιστορικού μυθιστορήματος όταν περιέχει χονδροειδή ιστορικά λάθη, όπως το ότι ο Πάπας είχε αναλάβει την επιμέλεια των παιδιών του Δημήτριου Παλαιολόγου ( ενώ είχε αναλάβει την επιμέλεια των τέκνων του Θωμά), ότι η σύζυγος του Λουκά Νοταρά ήταν κόρη αυτοκράτορα (του Ιωάννη Ε; Δεν ξεκαθαρίζεται) και ότι αυτοκτόνησε (ενώ πέθανε 'υστερα από μακρά ασθένεια, αιχμαλωτη των Οθωμανών)!
Οι ιστορικές ανακρίβειες είναι ασυγχώρητες, όταν μάλιστα τείνουν στη γελοιοποίηση ένος βυζαντινολόγου και φιλέλληνα του εύρους του μακαριστού Sir Steven Runciman, o οποίος υπεστήριξε την παράταξη των ανθενωτικών με τοέργο του The Fall of Konstantinople!
H κα Βιτάλη θα μπορούσε να αποφύγει την αρνητική κριτική, εάν σημείωνε στις πρώτες σελίδες του έργου της ότι το βιλίοτης αποτελεί καθαρά προ'ι'όν μυθοπλασίας και ουδεμίαν σχέση έχει με πραγματικά γεγονότα.