ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΘΕΑΤΡΟΥ

Σήμερα γιορτάζουμε το θέατρο. Στην Ελλάδα δεν γίνονται πολλά γι' αυτό. Κάποιες εκδηλώσεις σ' έναν σύγχρονο πολιτιστικό χώρο και σε κάποιο άλλο θέατρο κάποιες αναγνώσεις ξένων θεατρικών έργων με τη μορφή αναλογίου. Ίσως σε κάποια θέατρα πριν την έναρξη της παράστασης να υπάρξουν ευχές από τους συντελεστές. Λίγα πράγματα για κάτι πραγματικά πολύ μεγάλο.
Σαν μια μικρή συμβολή δημοσιεύω ένα απόσπασμα από την εισήγησή μου σε Ημερίδα για το Θέατρο που είχε γίνει πριν δυο τρία χρόνια .

ΤΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ
"Θα προσπαθήσω μέσα σε δέκα λεπτά να σας μιλήσω γι’ αυτό που προσωπικά θεωρώ ως την σπουδαιότερη μορφή επικοινωνίας των ανθρώπων μετά τον έρωτα: Το θέατρο!

Και θα σας μιλήσω ορμώμενη από τις εμπειρίες μου σαν δημιουργός. < style="font-family: arial;">Ο δημιουργός λοιπόν δεν ζητά τίποτ’ άλλο παρά μόνο επικοινωνία. Το θέατρο πιστεύω ότι δίνει τη δυνατότητα της επικοινωνίας με τον πιο άμεσο τρόπο.
Γι’ αυτό τον λόγο θεωρώ ότι το θέατρο είναι η τέχνη των τεχνών!
Η Τάνια Μέγιερ, μια γερμανίδα δραματογράφος λέει πως: «Το θέατρο είναι μια τέχνη που περιλαμβάνει όλες τις άλλες τέχνες και όλα τα στοιχεία της ζωής».
Πράγματι οι ρίζες του θεάτρου βρίσκονται στην τελετουργία που εξέφραζε τις ανθρώπινες ευχές για την πραγματική ζωή, τους έρωτες, τα οράματα, τις ιδέες, τις συγκρούσεις, τις ανάγκες, τις ενέργειες των ανθρώπων.
Μ’ αυτόν τον τρόπο το θέατρο είχε, και ακόμη έχει, όταν βρίσκεται σε χέρια εμπνευσμένων δημιουργών είτε αυτοί είναι σκηνοθέτες, είτε συγγραφείς, είτε ηθοποιοί, τη δυνατότητα να είναι ένα ισχυρό μέσον για την ελεύθερη έκφραση του ατόμου, τη δημιουργικότητα και τον κοινωνικό διάλογο.
Είπα κοινωνικό διάλογο; Υπάρχει τέτοιο πράγμα σήμερα; Φοβάμαι ότι η εποχή μας χαρακτηρίζεται σαν εποχή της εικόνας και της παθητικής στάσης απέναντι στα γεγονότα, τα οποία παρακολουθούμε αμέτοχοι από τον καναπέ μας, είτε αυτά είναι πόλεμοι, είτε η 11^η Σεπτεμβρίου, είτε η δίκη της 17^ης Νοέμβρη, είτε οι θάνατοι ανηλίκων από τα ναρκωτικά, και άλλα συγκλονιστικά γεγονότα που φτάνουν σε μας, σαν ενημέρωση, από κάθε γωνιά του κόσμου. Από τον καναπέ μας εισπράττουμε την κοινή γνώμη διαμορφωμένη από τα μήντια και όχι με τη συμμετοχή μας. Πράγμα που μας κάνει να αμφιβάλλουμε αν είναι πράγματι η αληθινή κοινή γνώμη των πολιτών.
Το θέατρο λοιπόν μέσα στις σημερινές αυτές συνθήκες αποτελεί ίσως το μοναδικό άμεσο μέσον. Ο κόσμος έχει αλλάξει. Αλλά το θέατρο παραμένει σταθερό. Έχει την ίδια αξία σήμερα μ’ αυτήν που είχε παλιά. Στην αρχαία Ελλάδα ήταν μια έκφραση της δημοκρατίας. Όπως λέει και ο σπουδαίος θεατράνθρωπός μας ο Αλέξης Σολομός στο σημαντικό Θεατρικό λεξικό του, στην Αθηναϊκή Δημοκρατία οι τραγωδίες απέκτησαν τον ανθρώπινο χαρακτήρα τους, ξέφυγαν απ’ τους ήρωες-θεούς, και άρχισαν να ασχολούνται με το δίκιο και το άδικο και έβαλαν σαν στόχο τους να υμνήσουν τον θρίαμβο της ανθρώπινης σκέψης και την ελευθερία της βούλησης του ανθρώπου.
Ήταν λοιπόν το θέατρο τότε το άμεσο μέσον της κριτικής ματιάς απέναντι στα πράγματα. Το ίδιο θα έπρεπε να είναι και σήμερα. Και πολλές φορές είναι.
Αυτή η αμεσότητα του θεάτρου είναι που μπορεί να πυροδοτήσει τον κοινωνικό διάλογο. Και ξέρετε γιατί; Γιατί όταν γίνεται κάτι στο θέατρο, εσείς είστε εκεί. Με ψυχή και σώμα. Είστε εκεί! Η ένταση, ο θυμός, η χαρά, οι πράξεις, ο έρωτας, ο θάνατος, ο φόνος, η αδικία, η ύβρις, η βία διαδραματίζονται ζωντανά μπροστά σας, δίπλα σας, ανάμεσά σας. Από ζωντανούς ανθρώπους. Κι αυτό δεν μπορεί να αφήσει κανέναν ασυγκίνητο. Και είναι τόσο μεγαλύτερη η συγκίνηση, όσο περισσότερο αφορά τους θεατές το θέμα. Είναι σαν να το ζείτε εκείνη ακριβώς τη στιγμή εσείς οι ίδιοι εκεί. Δεν μπορεί με κανέναν τρόπο να σας αφήσει αδιάφορους ή αμέτοχους, όπως ίσως συμβαίνει με το πανί και ακόμη περισσότερο με το γυαλί.
Το θέατρο είναι ζωντανό. Σπαρταράει. Με την εξής βεβαίως τεράστια διαφορά από την αληθινή ζωή: Δεν κινδυνεύουμε μέσα σ’ αυτό. Έτσι μας δίνεται η δυνατότητα να γνωρίσουμε τη βία, τον πόνο, την προδοσία του έρωτα, την αδικία, κλπ, χωρίς να είμαστε οι ίδιοι το θύμα. Έτσι μπορούμε να μιλήσουμε για όλ’ αυτά χωρίς αναστολές. Εν ψυχρώ και όχι εν θερμώ. Που σημαίνει ότι κάνουμε έναν εποικοδομητικό διάλογο. Ότι θέτουμε ερωτήσεις, που διαφορετικά κοιμούνται στον καναπέ.
Δεν ξέρω αν η αμεσότητα του θεάτρου μπορεί να μας κάνει καλύτερους ή χειρότερους. Έχει πιστεύω όμως μεγάλη αξία όταν σε απασχολούν τα θέματα που έχει θίξει και σου γεννούν ερωτήσεις. Όλο και περισσότερες ερωτήσεις. Γιατί το θέατρο, και γενικότερα η τέχνη, δεν υπάρχει για να δίνει απαντήσεις. Οι ερωτήσεις δημιουργούν την κριτική ματιά απέναντι στα πράγματα.
Σαν συγγραφέας καταλαβαίνετε χαίρομαι όταν ένα το έργο μου αγγίζει το κοινό. Αλλά δεν μένω μόνο σ’ αυτό. Χαίρομαι ακόμη πιο πολύ όταν διαπιστώνω τον πολύ σπουδαίο ρόλο που μπορεί στ’ αλήθεια να παίξει το θέατρο στην καθημερινή μας ζωή. Ξαφνικά, μπορούμε μέσα απ’ αυτό να ανακαλύπτουμε τον διπλανό μας, ακόμη και τον ίδιο μας τον εαυτό βλέποντας τη ζωή μας να παίζεται πάνω στο σανίδι.
Ας θυμηθούμε εδώ τι έλεγε ο Σέξπιρ: «Όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή!»Όλος ο κόσμος είναι μια σκηνή!"